Χειρουργική θεραπεία παθήσεων των σιαλογόνων αδένων

Οι σιαλογόνοι αδένες διαχωρίζονται ανάλογα με το μέγεθος και την εντόπισή τους σε μεγάλους (μείζονες) και μικρούς (ελάσσονες).

Η παρωτίδα, ο υπογνάθιος και ο υπογλώσσιος είναι οι μείζονες και είναι αμφοτερόπλευροι ενώ οι ελάσσονες βρίσκονται διάσπαρτοι στην στοματική κοιλότητα με εξαίρεση τα ούλα και το πρόσθιο τμήμα της υπερώας.

Οι κύριες παθήσεις των σιαλογόνων αδένων που αντιμετωπίζονται χειρουργικά είναι οι φλεγμονώδεις παθήσεις και ιδίως η σιαλολιθίαση, η χρόνια υποτροπιάζουσα σιαλαδενίτιδα, οι όγκοι καλοήθεις και κακοήθεις και οι κυστικές εξεργασίες.

Είναι απαραίτητο πριν από κάθε χειρουργική επέμβαση ο επεμβαίνων να γνωρίζει την βλάβη που πρόκειται να αντιμετωπίσει.

Η εκτίμηση των παθήσεων των σιαλογόνων αδένων μπορεί να γίνει πέραν της κλινικής εξέτασης και με απεικονιστικές μεθόδους.

Αυτές περιλαμβάνουν τις ψηφιακές πανοραμικές ακτινογραφίες, τις ακτινογραφίες δήξεως αλλά και τους υπερήχους, την αξονική ή και μαγνητική τομογραφία.

Η αναρρόφηση δια λεπτής βελόνης (fine needle aspiration ) ή και η ανοικτή βιοψία μπορεί επίσης να βοηθήσουν διαγνωστικά.

Σιαλολιθιάσεις

Η σιαλολιθίαση είναι από τις ποιο συχνές παθολογικές οντότητες των σιαλογόνων αδένων.

Από τους μείζονες σιαλογόνους αδένες ο υπογνάθιος και ο πόρος του εμφανίζει την μεγαλύτερη συχνότητα και ακολουθεί η παρωτίδα και ο υπογλώσσιος αδένας.

Η εγχειρητική τεχνική εξαρτάται κυρίως από την εντόπιση του σιαλόλιθου (ενδοστοματικά ή στο αδενικό περέγχυμα).

Η τεχνική της ενδοστοματικής αφαίρεσης των σιαλόλιθων που εντοπίζονται στην εξωαδενική πορεία του πόρου είναι συνήθως μια απλή επέμβαση που μπορεί να πραγματοποιηθεί στο ιατρείο με τοπική αναισθησία ή νευροληπταναλγησία.

Στις περιπτώσεις που ο σιαλόλιθος εντοπίζεται στο αδενικό περέγχυμα η αφαίρεσή του πραγματοποιείται με γενική, συνήθως ριννοτραχειακή, αναισθησία σε νοσοκομειακό περιβάλλον και περιλαμβάνει την χειρουργική εξαίρεση του αδένα που φέρει τον σιαλόλιθο.

Καλοήθεις, κακοήθεις όγκοι σιαλογόνων αδένων

Περίπου το 3-6% των όγκων κεφαλής και τραχήλου απαντώνται στους μείζονες και ελάσσονες σιαλογόνους αδένες.

Να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των όγκων των μείζονων σιαλογόνων αδένων είναι καλοήθεις ενώ αντίθετα στους ελάσσονες μεγαλύτερο είναι το ποσοστό κακοήθων όγκων.

Οι τεχνικές που αφορούν τους καλοήθεις όγκους έχουν να κάνουν με την εκπυρήνιση του όγκου, την επιπολής αφαίρεση με τμήμα αδενικού ιστού και σπάνια με την ολική εξαίρεση του αδένα.

Στις περιπτώσεις των κακοήθων όγκων των μείζονων σιαλογόνων αδένων η χειρουργική επέμβαση που ακολουθείται εξαρτάται από το βαθμό κακοήθειας, το μέγεθος του όγκου, την ύπαρξη ή όχι τραχηλικών λεμφαδενικών μεταστάσεων κ.λ.π.

Η επέμβαση πραγματοποιείται σε νοσοκομειακό περιβάλλον με γενική ρινοτραχειακή αναισθησία και ανάλογα με την επέκταση και την κακοήθεια του όγκου διενεργείται η en block (ολική) αφαίρεση του αδένα με τον όγκο και τους παρακειμένους λεμφαδένες. Στις κακοήθειες των ελάσσονων σιαλογόνων αδένων γίνεται ολική εξαίρεσή τους σε περιθώριο υγειών ιστών.